Πολλές φορές ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφερόμαστε στον εαυτό μας είναι αρκετά διαφορετικός, συνήθως πιο αυστηρός, από ο,τι όταν συμπεριφερόμαστε σε ένα άτομο που νοιαζόμαστε και αγαπάμε.

Σκεφτείτε περιπτώσεις όπου ο/η καλύτερος σας φίλος/η, ή κάποιο άλλο άτομο που αγαπάτε, πέρναγε μια δύσκολη περίοδο, όπου αισθανόταν άσχημα για τον εαυτό του και ήταν επικριτικός/η απέναντι του/της. Ανακαλέστε τέτοιες περιπτώσεις και καταγράψτε πώς θα συμπεριφερόσασταν εσείς απέναντι του/της, τι θα κάνατε και τι θα του/της λέγατε. Σε τι τόνο θα μιλούσατε, θα ήσασταν επικριτικοί ή ευγενικοί;

Τώρα, σκεφτείτε αντίστοιχες περιπτώσεις, όπου εσείς είστε το άτομο που υποφέρει και σκέφτεται αρνητικά για τον εαυτό του. Πως συμπεριφέρεστε στον εαυτό σας; Πως του μιλάτε; Τι του λέτε; Πώς είναι ο τρόπος και ο τόνος που του απευθύνεστε; Παρατηρείτε διαφορές μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης περίπτωσης; Σε ποια περίπτωση δείχνετε να είστε περισσότερο επικριτικοί ή συμπονετικοί αντίστοιχα;

Όλοι οι άνθρωποι ανεξαιρέτως έχουμε πλευρές του εαυτού μας για τις οποίες δεν αισθανόμαστε ωραία. Οι πλευρές αυτές συχνά μας προκαλούν αρνητικά συναισθήματα, όπως ντροπή και μας πυροδοτούν σκέψεις ότι δεν είμαστε αρκετά καλοί αλλά ανεπαρκείς. Η αυτοσυμπόνοια αφορά σε μια στάση ζεστασιάς και αποδοχής των πλευρών αυτών του εαυτού μας.

Βασικό συστατικό της αυτοσυμπόνοιας είναι η καλοσύνη προς τον εαυτό μας η οποία έρχεται σε αντιδιαστολή με την εχθρική/μειωτική/επικριτική στάση απέναντι μας. Το άτομο που δείχνει συμπόνοια προς τον εαυτό του κατανοεί ότι οι αρνητικές πλευρές είναι αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας και ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν ατέλειες, κάνουν λάθη και αποτυγχάνουν. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό της αυτοσυμπόνοιας είναι η ενσυνειδητότητα, η επίγνωση δηλαδή και η αποδοχή της εκάστοτε εμπειρίας του ατόμου στην παρούσα στιγμή και η βίωση των συναισθημάτων του με έναν ισορροπημένο τρόπο. Συχνά, όταν βιώνουμε επώδυνες εμπειρίες, σκέψεις ή συναισθήματα έχουμε την τάση είτε να τα αποφεύγουμε είτε από την άλλη να μας απορροφούν σε τέτοιο βαθμό που να μην μπορούμε να προσεγγίσουμε τις άλλες πλευρές του εαυτού μας. Η ενσυνειδητότητα είναι η μέση λύση μεταξύ αυτών των δύο, καθώς τα άτομα δεν καταπιέζουν ούτε αρνούνται τα επώδυνα συναισθήματα αλλά ούτε τα δραματοποιούν, αντιθέτως αναγνωρίζουν και αποδέχονται την αρνητική εμπειρία.

Η μεγαλύτερη αμφισβήτηση για την αυτοσυμπόνοια προκύπτει από τον φόβο των ατόμων ότι αν την υιοθετήσουν θα είναι πολύ εύκολο για αυτούς να αφεθούν και να αποφεύγουν οτιδήποτε μπορεί να τους είναι επίπονο, ανεξαρτήτως αν είναι αναγκαίο. Η επίγνωση, ωστόσο, που περιλαμβάνει η αυτοσυμπόνοια σχετίζεται με την ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει πως σκοπός είναι να βρίσκει θετικά στοιχεία σε όλες τις εμπειρίες ακόμα και στις επώδυνες και πως η αντιμετώπιση και η βίωση του πόνου είναι κάποιες φορές αναγκαία προς τον τελικό σκοπό.

Πως θα εξασκηθούμε, λοιπόν, στην αυτοσυμπόνοια;

Αλλάζοντας την επικριτική εσωτερική φωνή …

Κάθε ένας από εμάς μπορεί να γίνεται επικριτικός με τον εαυτό του χωρίς να το καταλαβαίνει τη στιγμή που το κάνει. Το πρώτο βήμα προκειμένου να αντικατασταθεί η επικριτική εσωτερική φωνή είναι να αναγνωρίζουμε πότε το κάνουμε. Η δυσκολία εντοπίζεται στο γεγονός ότι η επικριτική φωνή προκύπτει με αυτοματοποιημένο τρόπο. Σημαντικό και βοηθητικό για το άτομο είναι να κατανοήσει ότι η επικριτική εσωτερική του φωνή συνήθως πηγάζει από λόγια άλλων σημαντικών ή μη.

Το δεύτερο βήμα είναι να καταφέρουμε να μπούμε σε έναν διάλογο με την εσωτερική μας φωνή με πιο συμπονετικό τρόπο χωρίς να την επικρίνουμε ή να την κατηγορούμε που σκέφτεται με αυτό τον τρόπο. Αν σας δυσκολεύει αυτό σκεφτείτε τι θα σας έλεγε ένας φανταστικός συμπονετικός φίλος. Παρόλο που η επικριτική εσωτερική φωνή μας προκαλεί πόνο, είναι σημαντικό να μη γινόμαστε και εμείς επικριτικοί μαζί της αλλά συμπονετικοί!

Το να συμπονώ τον εαυτό μου λέει, λοιπόν:

  • Δεν είμαι προορισμένος/η για να είναι τέλειος/α, είμαι άνθρωπος.
  • Συγχωρώ τον εαυτό μου για αυτά που έκανα, όταν ακόμα μάθαινα
  • Έχουν δικαίωμα να με απορρίψουν και να κάνουν αυτό που είναι καλύτερο για αυτούς και αυτό δεν αντανακλά το πόσο αξίζω
  • Τα πράγματα δεν πήγαν όπως ήταν σχεδιασμένα αλλά ακόμα μπορώ να γιορτάζω το ότι προσπαθώ να κάνω το καλύτερο δυνατό με κάθε τρόπο και αυτό φαίνεται από μέρα σε μέρα
  • Μπορεί να μην είμαι ακόμα εκεί που θέλω να είμαι, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα βρεθώ εκεί.

Μη ξεχνάτε, λοιπόν, ότι όταν αναπτύσσουμε μια στάση αυτοσυμπόνοιας απέναντι στα εμπόδια που συναντάμε και αποδεχόμαστε την αξία μας ως ανθρώπινα όντα ανεξάρτητα από τα κατορθώματα, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες μας μπορούμε να αξιοποιούμε καλύτερα τις εμπειρίες μας και να αισθανόμαστε σε μεγαλύτερο βαθμό πληρότητα!